Ook onze gemeente ontkomt niet aan forse bezuinigingen. Wellicht onvermijdelijk, maar dan komt het wel aan op de wijze waarop dit gebeurt en de communicatie hierover met de betrokkenen.

Oorzaken van forse bezuinigingen liggen deels in het rijksbeleid, volgens berekeningen in de zogenaamde “Perspectiefnota” (de ‘voorjaarsnota’ van onze gemeente) minstens € 3 miljoen. Voor een ander deel zijn het de erfenissen van de voormalige gemeenten en de daarvoor verantwoordelijke colleges en partijen. Het gaat hier dan vooral om niet gereserveerd geld voor onderhoud van de openbare ruimte van € 4,6 miljoen. Het is goed om dit vooraf even te memoreren, opdat we niet vergeten aan wie we deze operatie en haar gevolgen deels te danken hebben….
Vlootschouw of zeeslag? Het algemene beeld vorig jaar: een optimistische start met onze nieuwe gemeente. Veel investeringen in contacten, communicatie en beleid. Opbouwend vertrouwen en begrip, over en weer, ook in de gebieden waar verzet was tegen de nieuwe grote gemeente. En dan nu ineens een omvangrijk bezuinigingspakket dat De Mienskip diep raakt. Het college spreekt in termen van haar tussenbalans van een geordende vlootschouw. Maar gezien de bundel met ingrijpende bezuinigingsvoorstellen lijkt het meer op een zeeslag met ‘alle hens aan dek’! En in zulke situaties is kennelijk weinig ruimte voor overleg en democratie. Laten we vooral de zaken niet mooier voorstellen dan ze zijn. In termen van een zeeslag: we hebben –wat dit betreft- met zijn allen op voorhand al veel verloren of we staan minstens op achterstand…
Het eerste zicht op het slagveld: weinig koers en veel verwarring
Veel voorstellen in ‘mijn’ commissie Boarger en Mienskip lijken op overhaaste slagen in de lucht: bedragen als taakstellingen en opdracht. Veel generieke/algemene bezuinigingen in ronde percentages (5%, 10%, 20%);geen verklaring of onderbouwing: zelfs geen verwijzing of verbinding naar de vele belangrijke beleidsnota’s die bijna allemaal pas eind van het jaar aan de orde komen. Dus moeilijk te toetsen op haalbaarheid en gevolgen. Ik noemde al de communicatie. Deze is volstrekt eenzijdig verlopen. Uit het eigen raadsvoorstel van het college: “Er is geen sprake meer van een interactief traject met De Mienskip en van een ‘keuzetraject’. Er is geïnformeerd bij beschikkingen, publicatie via kranten, brieven met informatie en in enkele voorkomende gevallen telefonische benadering…” En om het allemaal nog lastiger en onrustiger te maken: de informatie in de brieven klopte niet altijd en gaf een ander beeld dan de tekst in de besparingsvoorstellen die aan de raadscommissie (de zogenaamde ‘bundel’) zijn voorgelegd. Met name bij het onderdeel cultuur en sport zorgde dit voor veel onrust en verwarring bij de verenigingen, maar ook bij commissieleden. Met als gevolg een lawine van brieven, telefoontjes en protesten bij alle fracties en veel insprekers bij de raadscommissie op 13 juni 2012. Door het college is daarbij toegezegd aanvullende en correcte informatie alsnog toe te sturen. Een belangrijke en bredere vraag naar de toekomst toe: hoe denkt het college het vertrouwen (“komt inderdaad te voet en gaat vaak te paard”) naar De Mienskip weer te herstellen? Hopelijk minder met eenzijdige schriftelijke mededelingen en (weer) meer met directe contacten en samenspraak. Beoordeling: basiswaarden en prioriteiten Logisch dat we financiën en basiszaken op orde willen brengen en houden. Maar ook dat we als beschaafde gemeente een verantwoorde zorg voor onze inwoners willen houden. Op de onderdelen in mijn commissie en gezien de taken van de gemeente letten we dan vooral op: werk/inkomen/bijstand;
  • onderwijs (huisvesting);
  • welzijn en zorg voor de kwetsbaren en zwaksten;
  • bereikbaarheid en verscheidenheid in voorzieningen.
En bij de beoordeling van de voorstellen is voor ons ook aan de orde: gaat het om wat schaafwerk of is het meer hakken met de botte of scherpe bijl? Wat zijn de overwegingen (beleid) en wat zijn de gevolgen? Daarbij zijn verschillende gradaties aan te geven:
  • gaat het om financieel technische correcties (deel nog aan de orde i.v.m. de fusie)?
  • gaat het om relatief kleine verlaging van het budget (bijvoorbeeld 5% tot 10%) zonder direct gevolg of wat anders organiseren of creativiteit is op te vangen?
  • gaat het om aanzienlijke bezuinigingen (10% tot 30%) met als gevolg het stoppen van activiteiten of voorzieningen?
We zijn met de beschikbare informatie (gelukkig aanvullend ook van veel instellingen en verenigingen) nu volop aan het ordenen en inschatten wat gevolgen zijn. Daarbij hebben onder meer de volgende zaken onze extra aandacht:
  • bezuinigingen welzijn en zorg (‘herijking’);
  • wijzigingen in sociale zekerheid (vermogenstoets);
  • bezuinigingen op cultuur (met name amateurkunst en kunsteducatie).
Deze Perspectiefnota (ook hier geldt: “hoe mooier de naam, hoe vervelender de inhoud”) heeft veel overhoop gehaald en onrust veroorzaakt, intern en extern. Dat is slecht nieuws en lastig werken. Het relatief goede nieuws is dat Perspectiefnota’s en jaarbegrotingen elk jaar weer vastgesteld worden en dat fouten en dwalingen hersteld kunnen worden. Wordt vervolgd. Peter Kranendonk, Lid raadscommissie Boarger en Mienskip voor GroenLinks